در سفرهای طولانی با هواپیما، ساعت داخلی بدن کار نمی کند و باعث بروز اختلالات موقتی خواب می شود. عارضه ای به نام jet lag در اثر مسافرت طولانی با هواپیما بروز می کند که علائمی دارد.

علائم jet lag
- می خواهید بخوابید و نیاز به خواب دارید، اما خوابتان نمی آید و بیدار هستید.
- خستگی زیاد ناگهانی
- تضعیف عملکرد جسمی و ذهنی
- سردرد و مشکلات گوارشی
 اگر شما دو روز و یا کمتر به سفر می روید و بعد به محل اصلی خود برمی گردید، نیازی به تطبیق دادن خود با ساعت محلی مقصد ندارید، ولی سعی کنید برنامه خواب خود را حفظ کنید. اما اگر برای چندین روز قصد ماندن دارید و با هواپیما به آن محل می روید، بهتر است تا آنجا که ممکن است خود را با ساعت محلی مقصد تطبیق دهید.

 برای جلوگیری از بروز عوارض ناشی از مسافرت با هواپیما، روش های زیر را به کار ببندید.

 قبل از ترک کردن محل اصلی
1- خوابیدن
- قبل از سفر، مقدار زیادی بخوابید تا بدنتان بهتر با تغییر ساعت کنار بیاید.
- برنامه خواب خود را تنظیم کنید.
- اگر به شرق سفر می کنید، چند روز قبل از سفر، زودتر به تختخواب بروید.
- اگر به غرب سفر می کنید، چند روز قبل از سفر، دیرتر به تختخواب بروید.

2- ملاتونین
ملاتونین هورمون طبیعی تولید شده بدن می باشد که ساعت داخلی بدن را تنظیم می کند. اگر ملاتونین به مقدار لازم در بدن تولید شود، عوارض سفر هوایی کم خواهد شد.
برخی از متخصصان خواب می گویند که ملاتونین یک درمان خوب برای jet lag می باشد. این متخصصان به مسافران پیشنهاد می کنند که سه روز قبل از سفر، ملاتونین مصرف کنند و تا زمانی که ساعت بدن با ساعت جدید تطبیق شود، دریافت ملاتونین را ادامه دهند.

 3- نور درمانی
چند روز قبل از سفر، ساعات روشنایی و ساعات تاریکی مقصد خود (جایی که می خواهید سفر کنید) را بپرسید و در همان ساعت ها، بدن خود را در برابر نور و تاریکی قرار دهید.
عوارض سفر هوایی

در راه رسیدن به مقصد
1- تنظیم ساعت
در شروع سفر، ساعت خود را بر اساس ساعت مقصد تنظیم کنید و فکر نکنید که الان ساعت در محل زندگی شما چند است.

 2- تنظیم خواب
اگر صبح به مقصد می رسید، در هواپیما بخوابید.
اگر شب به مقصد می رسید، سعی کنید که در هواپیما نخوابید تا بتوانید در مقصد، در ساعت مناسب بخوابید.
 
3- راحت باشید.
لباس های راحت بپوشید و هر از چند گاهی و اگر ممکن باشد، از صندلی خود بلند شده و حرکت کنید.
 
4- آبرسانی کنید.
برای جلوگیری از اثرات کمبود آب، در طی پرواز آب بنوشید.
نوشیدنی هایی که باعث کمبود آب بدن می شوند و با خواب شما تداخل دارند از قبیل کافئین را، در طول پرواز ننوشید.
 
بعد از رسیدن به مقصد
1- بیدار باشید.
اگر صبح به مقصد رسیدید و نیاز به خواب داشتید، در صبح و یا عصر برای چند ساعت چرت بزنید.

 2- بیرون بروید.
نور خورشید به تطبیق ساعت داخلی بدن شما کمک می کند.

 3- الکل ننوشید.
عارضه Jet lag عملکرد ذهنی را تخریب می کند و همانطور که می دانید الکل نیز همین اثر را دارد.
 
4- دریافت ملاتونین را ادامه دهید.
همانطور که گفته شد، ملاتونین هورمونی است که ساعت داخلی بدن را تنظیم می کند. سه روز قبل از سفر، ملاتونین را مصرف کنید و 4 تا 5 روز اول سفر، دریافت ملاتونین را ادامه دهید.
نکته مهم این است که 2 تا 3 روز قبل از اینکه به خانه خود برگردید، مصرف ملاتونین را متوقف کنید.
 
5- ورزش کنید.
برنامه مرتب ورزشی داشته باشید، اما از ورزش کردن قبل از خواب جدا پرهیز کنید.

 6- به ندای بدن خود گوش دهید.
Jet lag باعث می شود انرژی بدن کم شود، لذا بخوابید و خود را از خطر بیخوابی دور کنید.
با عوارض سفر هوایی بجنگید، اما با تمام شدن انرژی ناشی از آن نجنگید.